De Steenkolenmijn Valkenburg, voorheen Model-Steenkolenmijn Valkenburg, is een gereconstrueerde steenkolenmijn in de Nederlands-Limburgse plaats Valkenburg in de gemeente Valkenburg aan de Geul. Ze is gesitueerd in een deel van de Daalhemergroeve, een oude mergelgroeve, waarvan het uiterlijk is aangepast om op een kolenmijn te lijken, onder andere door het plaatsen van materialen en machines uit de vanaf 1966 t/m 1974 gesloten Limburgse steenkoolmijnen. De ingang is aan de Daalhemerweg. Tegenover de Steenkolenmijn ligt de Roebroekgroeve. Achter en boven de steenkolenmijn ligt het Vogelbos.
In 1916 werd op initiatief van Emile Caselli een voor bezoekers toegankelijke modelsteenkolenmijn ingericht in een oude, door blokbrekers ontgonnen mergelgroeve in het destijds als toeristenplaats in opkomst zijnde Valkenburg. De achtergrond hiervan was dat de toen nog volop in bedrijf zijnde kolenmijnen in Limburg veel aanvragen kregen voor bezoeken ondergronds, maar deze niet konden inwilligen omdat het daar te gevaarlijk was voor bezoekers. Op 21 juli 1917 werd de Model-Steenkolenmijn Valkenburg geopend. Met hulp van het Staatstoezicht op de Mijnen werden steeds de nieuwste en modernste technieken uit de Nederlandse mijnen toegevoegd aan de presentatie in het museum. Vooral na december 1974, na de sluiting van de twee laatste Nederlandse steenkoolmijnen (de "Julia" in Eygelshoven en de "Oranje Nassaumijn I" in Heerlen), werd het museum aanzienlijk uitgebreid.